GEZONDHEID EN (BIOLOGISCHE) VOEDING
Een gezonde bodem levert gezonde voeding op. Uit onderzoek blijkt dat door o.a. het gebruik van kunstmest en van giftige bestrijdingsmiddelen er een enorme afname is van belangrijke voedingsstoffen voor mens en dier in groentes en fruit.

Restanten van giftige bestrijdingsmiddelen worden in het menselijk lichaam aangetroffen, maar ook in het lichaam van vogels, bijen, ja van alle planteneters. Er is sprake van een zgn. cocktaileffect: er zit een beetje gif in/ op appels, een beetje in wortels, een beetje….vul zelf maar aan. Al met al een cocktail van bestrijdingsmiddelen!

Meer info? Zie “Honderd jaar medische leugens” van Randall Fitzgerald.

Wat is nu de belangrijkste voorwaarde voor een gezonde moestuin en dus gezonde voeding? Een gezonde, levende bodem. Die bodem moet met behulp van kwalitatief goede mest en compost, groenbemesters en plantenaftreksels zoals brandnetel- en smeerwortelgier verzorgd worden. Ook de keuze van zaai- en pootgoed, vruchtwisseling en combinatieteelt is allesbepalend voor een gezonde bodem en gezonde voeding.

(Zie ook: www.natuurlijkemoestuin.be, www.velt.nu en www.gezondemoestuin.nl)

Een gezonde, levende bodem.
De grond van onze tuinen bestaat uit kleigrond. Kleigrond is grond die snel inklinkt, heel compact wordt. Als er te weinig lucht in de grond zit door inklinking, kunnen bepaalde diertjes in die grond niet leven.

Een duidelijk voorbeeld: er is een klein aaltje waar je als tuinder last van kunt hebben bij je aardappel- en tomatenteelt. Ook leeft er in gezonde, dus losse, grond een groter aaltje dat dat kleine aaltje opeet. In een gezonde bodem zul je dus geen last hebben van aaltjes in aardappels of tomaten.

Die grond heeft dus een ziektewerend vermogen. Indrukwekkend hoeveel bodemleven er in een gezonde grond zit. Wormen (3 soorten, één tot een meter diep als de grond luchtig is), schimmels, aaltjes, mollen, insecten, enz. enz.

In een tuin met de grootte van een voetbalveld ( ongeveer 65 bij 100 meter) heeft het bodemleven een gewicht van 7 koeien, of wel ongeveer 4300 kilo!  Omgerekend naar een gemiddelde moestuin, 150 vierkante meter, betekent dat er onder elke moestuin met gezonde grond een bodemleven van zo’n 100 kilo is. Onvoorstelbaar! Door kunstmest gaat heel veel bodemleven dood.

Hoe weet je of je grond gezond is? Kijk hoe je planten groeien (of niet!), graaf een gat van een meter en kijk hoe je grond eruit ziet qua structuur: kruimelig en levendig of laat een analyse van je grond maken door bv. Gaiabodemonderzoek (www.gaiabodem.nl) Kosten ongeveer € 66,-

Hoe zorg je ervoor dat die bodem gezond blijft/ wordt?
Ruime vruchtwisseling en/ of combinatieteelt.

Houdt de bodem bedekt door mulch (bv. grasmaaisel, groenbemesters of karton. Als je karton gebruikt, gooi er dan wat mest op, maak er een gat in en zet daar een pompoen).

Beddenteelt: maak bedden van 1 meter 20, loop niet op de grond (inklinking), maar maak paden met stenen, planken of haksel

Geef goede compost (voeding) en humus (structuur van de grond)

Het kan een paar jaar duren voor een zieke bodem weer gezond is.

De verzorging van de grond

Geef goede compost.
Wat is goede compost? Doe de tuinkerstest!  Neem 2 bakjes, doe in het ene wat compost en in het andere wat potgrond. Zaai in beide bakjes wat tuinkers. Komt het in beide bakjes goed op? Compost oké. Zo niet dan moet hij wat langer rijpen.

Hoe maak je goede compost?
Maak een composthoop. Alles wat je op de hoop gooit mag niet groter zijn dan 10 cm. Wat kun je gebruiken? Groente afval, tuinafval, eierschalen, thee/ koffieafval, strorijke biologische koemest en stro.  Wat zeker niet? Gekookte etensresten, ziek plantenmateriaal, vet, onkruidzaden, te veel grond, dikke lagen van hetzelfde materiaal.   Als je de composthoop niet omzet, laat je hem 2 jaar liggen om te rijpen.
Zet je hem wel om, doe dat dan 2 tot 3x, houd het vochtgehalte op peil. Dek hem met worteldoek af bij te veel regen.

Geef de compost de tijd om te rijpen. Goed compost ruikt naar bosgrond. En…….doe de tuinkerstest!
Geef goede mest.

Wat is goede mest? Mest van planteneters als koe, paard en geit. Onderzoek goed waar de mest vandaan komt. Welk voedsel krijgen de dieren, hoe is het medicijngebruik.

Een natuurlijke meststof is bv. brandnetelgier. Maak het door 1 kilo brandnetels te mengen met 10 liter water. Laat dit 2 weken staan, dagelijks even roeren. Verdun het daarna in de verhouding 1 deel gier tegen 4 delen water. Zeker “veelvraten” als tomaat, de komkommer- en koolfamilie smullen hiervan.

Belangrijke helpers voor een gezonde bodem zijn de al eerder genoemde groenbemesters, bv. gele mosterd, phacelia (bijenvoer), lupine en voederwikke. Zij verhogen het % organische stoffen in de bodem die nodig zijn om humus te maken, brengen stikstof in de grond, helpen bij het bedekken van de bodem en verbeteren bij ploegen de bodemstructuur. En…….bijen zijn er gek op!

Chris de Leeuw in Hagestein verkoopt het los. Een prijsindicatie? 1 ons phacelia is genoeg voor bemesting van 100 vierkante meter en kost € 2,95.

Keuze van zaai- en pootgoed.
Al jaren vindt een zeer zorgelijke ontwikkeling plaats. Monsanto, een Amerikaans multinational biotechnologisch bedrijf, een bedrijf dat o.a. genetisch gemodificeerde zaden (zaden waarin het DNA is aangepast) en Round Up produceert, krijgt steeds meer het alleenrecht op de zadenmarkt. Het bedrijf koopt veel kleine zaadhandelaren op.

Er zijn grote twijfels over de gevolgen voor de gezondheid van bodem, mens en dier bij het gebruik van dit soort zaden. Kijk voor meer info naar de film “De wereld volgens Monsanto”. Via Google vind je hem meteen.

Ook Zembla heeft op 4 maart 2015 een indrukwekkende uitzending aan Monsanto geweid.
In Nederland zijn in elk geval goede en betrouwbare leveranciers van zaden en pootgoed: Van der Wal, Vreeken en De Bolster.

Vruchtwisseling en combinatieteelt
Behalve alle boven genoemde zaken, maatregelen en keuzes die zorgen voor een gezonde grond, daarmee ziektes en plagen voorkomen en zo zorgen voor gezonde gewassen, is ook vruchtwisseling van essentieel belang om de bodem niet uit te putten en dus gezond te houden.

Een 6 jarenplan werkt heel goed: Verdeel je tuin in 6 vakken. Het eerste jaar zijn de vakken gevuld met koolgewassen, bladgewassen (spinazie enz.), vruchtgewassen (bv. courgette), wortelgewassen, aardappelen (zet die zo vroeg mogelijk in het jaar, voorkomt ziekte) en boongewassen. Het volgende jaar schuift elk gewas een vak op. Na 6 jaar staan alle gewassen dus weer op de plaats waar ze ooit begonnen zijn.
Je kunt ook kiezen voor een 4 jarenplan. (zie “Hoe zorg je biologisch zo goed mogelijk voor je eigen moestuin?”)

Ook combinatieteelt, dus gewassen die goede buren zijn bij elkaar zetten, zorgt ervoor dat alle gewassen beter groeien en de bodem niet uitgeput raakt.
Zie hiervoor “Overzicht goede combinaties van planten”.

Ook www.plantengildes.saiwala.nl geeft veel info over dit onderwerp, bijv. zet rond een appelboom bloembollen, dille of venkel. Zoveel leuke weetjes.

Tenslotte een goede tip bij (moes)tuinieren: “Accepteer af en toe verlies: de natuur reguleert!”